Wayland Projesi

Herkese merhaba,

Gelişimini ilgi ile takip ettiğim ve Fedora'da kullanımasını merakla beklediğim Wayland projesinden sizlere kısaca bahsetmek istiyorum.

Öncelikle Wayland nedir ondan bahsedeyim. Wayland, 2008 yılında Kristian Høgsberg'ın (o zamanlar Red Hat geliştiricisiydi şu an Intel için çalışmakta) X pencere sistemine alternatif yaratmak için geliştirmeye başladığı bir görüntü sunucusudur. Proje, 30 yıllık geçmişi olan ve modern ihtiyaçlara tam olarak karşılık veremeyen X pencere sisteminden kurtulup daha hızlı, geliştirilmesi ve bakımı kolay uygulamalar yazılmasını sağlamaktır.

Proje 2 ana kısımdan oluşmaktadır. Bunlar Wayland protokolü ve Weston görüntü yöneticisidir (compositor).

Wayland, istemci ve görüntü yönteticisi (compositor) arasındaki konuşmanın nasıl yapılacağını belirleyen protokoldür. Wayland'ın X'den en büyük farkı istemci ile görüntü yöneticisini doğrudan konuşturmasıdır. Yapıtığı tek iş budur. X pencere sisteminde ise X, hem görüntü yöneticisiyle konuşmakta, hem kernel'den input eventlerini almakta, hem de doğru istemciye doğru bilgiyi göndermek için hesaplamalar yapmaktır. Zaten geliştiricilerin genel şikayeti hesaplamaların kimi zaman doğru şekilde yapılamaması yönündedir.

Weston ise Wayland projesini kullanacak ortamlar için (örneğin GNOME, KDE, Enlightment vb.) referans görüntü oluşturma yöneticisidir (compositor). İstemcilerden (uygulamalardan) Wayland protokolü ile gelen istekleri karşılayarak ekrana ilgili görüntüyü basmaktadır. Aynı zamanda input eventlerini toplayarak ilgili uygulamalara ilgili değerleri göndermektedir. X'den farklı olarak Weston, kernel ile direkt konuşmaktadır. Görüntü ve event hesaplamaları burada yapılır ve sonuçlar Wayland protokolü üzerinden istemcilere, KMS üzeriden de kernel'e bildirilir.

Proje şu an 1.5'inci sürümüne ulaşmıştır.Gnome, 3.14 sürümünden itibaren Wayland'a tam desteğin sağlanacağını duyurulmuştur. Fedora geliştiricileri de 21. sürümünün Wayland desteği ile geleceğini, 22. sürümden itibaren de Wayland'ın default görüntü yöneticisi olacağı duyurulmuştur.

Bu yazıyla sizleri Wayland projesi hakkında bilgilendirmek istedim. Görüş ve eleştirilerinizi yorum bölümüne yazabilirsiniz. Proje hakkında daha fazla bilgiye ulaştıkça Fedora Türkiye blog sayfasından sizleri bilgilendirmeye çalışacağım.

Şimdi sizleri Wayland'ın gücünü gösteren güzel bir video ile baş başa bırakıyorum.

Görüşmek üzere...